Heit spookt rond - Jac Zitman

Ze was de jongste van vier dochters, een nakomelingetje zo als ze dat noemen, en haar ouders waren al flink op leeftijd toen ze haar man ontmoette, een vrachtwagenchauffeur, die alleen in de weekeinden en met de vakantie thuis was. Na haar trouwen was ze gewoon thuis blijven wonen, op de kleine boerderij, waar Heit nog wat koeien en schapen had. Mem was altijd ziek geweest, zolang ze zich herinnerde, en was een aantal jaar geleden in het ziekenhuis overleden. Heit leefde zoals hij dat altijd gedaan had, met eten en koffie drinken op vaste tijden, en zij had eigenlijk altijd voor hem gezorgd, heel natuurlijk, heel gewoon. Enkele maanden geleden was Heit niet van bed gekomen, en toen ze boven ging kijken lag hij daar alsof hij sliep, maar ze zag het dadelijk, haar Heit was overleden.

Hoewel ze eerst wel geschrokken was dat haar vader zo plotseling overleden was, had ze er wel vrede mee. Hij had geleefd zoals het hem goed leek, was wel oud en wat versleten, maar was eigenlijk nooit ziek geweest. Het was goed zo, en zij bleef gewoon op het boerderijtje wonen, zonder de koeien, maar met de schapen.

Nu kwam ze mij opzoeken, want ze was, tegen haar natuur in, behoorlijk in de war geraakt. Het was op een middag, enkele weken geleden, dat ze in de keuken aan tafel wat aardappelen zat te schillen. Ze hoorde hoe de keukendeur open ging en voelde een koude wind langs haar heen gaan. Toen ze van haar aardappelbak opkeek stond daar, alsof er niets gebeurd was, haar Heit. De schrik sloeg haar om het hart, hij stond daar in de kleren die hij altijd droeg, op kousenvoeten, de klompen in de stal achtergelaten. 'Dit kan toch niet waar zijn' dacht ze zich, 'ons Heit is toch dood en begraven'. Even plotseling als ze hem gezien had, was Heit ook weer verdwenen.

Sinds die middag was er van alles veranderd in haar leven. Ze was gespannen geworden, en overal meende ze haar Heit te zien. In huis, in de stal, als er maar iets 'vreemdst' gebeurde meende ze dat het door hem werd veroorzaakt. Toen ze voor haar gevoel even in de stal bij de schapen moest gaan kijken, bleek één van de pas geboren lammeren buiten het hek te zijn geraakt. Gelukkig was ze er op tijd bij, maar was dat nu Heit geweest die haar had ingefluisterd te gaan kijken?

Haar man had haar uitgelachen toen ze er met hem over gesproken had. 'Spoken bestaan niet' had hij haar voorgehouden, en verder wilde hij er niets meer over horen. Het was haar oudste zuster, die een soort moeder voor haar is, die haar had aangeraden om eens met mij te gaan praten. 'Ik weet niet wat ik moet denken Zitman,' zei ze 'ik ga aan mezelf twijfelen, of is het echt ons heit die nog bij me is?' 'Jo mot it me mar vertelje' zei ze, terwijl ze me vol verwachting aankeek.

Het Griekse woord 'Psychikos' dat 'van de ziel', 'tot de ziel behorend', 'geestelijk' of 'spiritueel' kan betekenen is weer afgeleid van het Grieks woord 'psyche' dat 'ziel' of 'geest' betekend, het duidt dat gene aan wat buiten de natuurlijke of bekende lichamelijke processen valt. In de geschiedenis van het geestelijke, in de religies, maar ook in het paranormale overheersen twee belangrijke theorieën. Ze zijn bekend als de 'animistische' en de 'spiritistische' theorieën.

De animistische opvatting stelt, dat alle 'paranormale' krachten zetelen in de ziel van de mens, hoewel ze bij de meeste mensen niet ontwikkeld zijn en voor het grootste gedeelte niet worden benut, en vaak niet eens worden herkend. De spiritistische theorie neemt het bestaan aan van onbelichaamde geesten, die spreken of werken door middel van levende mensen die bekend staan als mediums.

Bij beginnende paragnosten, maar ook bij mensen die voor het eerst in hun leven met geestelijke zaken te maken hebben zie je vaak dat ze een spiritistische opvatting ontwikkelen. Ze kunnen zich niet voorstellen dat de dingen die ze 'zien', of anderszins beleven, uit zichzelf voortkomt. Vaak 'zien' ze overledenen of 'horen' hoe iemand tegen hen spreken, allemaal heel overtuigend en heel echt. Wanneer deze mensen dan ook nog eens boeken gaan lezen of met anderen in contact komen die het spiritisme, vaak met veel overtuiging, aanprijzen, is een geloof snel geboren.

En, ik zal U vertellen dat dit geloof een enorme invloed op mensen kan hebben, met veel angsten en beperktheden. Want denkt U eens in dat U er van overtuigd bent dat U omringt bent door altijd aanwezige 'geesten'. Wellicht soms prettig, maar minder prettig als U op de wc bent, staat te douchen, of aan het vrijen bent. We willen uiteindelijk niet altijd maar bespiedt kunnen worden.

Wanneer een mens wat langer met het spirituele, of het paranormale bezig is, veranderen die spiritistische ideeën wel. We krijgen dan meer inzicht in ons zelf en de wereld om ons heen en begrijpen dat de menselijke geest tot veel meer in staat is dan we aanvankelijk dachten. Dan laten we de spiritistische levensovertuiging, dat we omringt zijn door geesten zonder lichaam, los en weten dat de animistische theorieën realisatie zijn. Het is dus allemaal een kwestie van ontwikkeling, van inzicht, maar bovenal van moed om de waarheid onder ogen te zien.

'Toen je daar in je keuken aan de tafel zat, op die middag dat je Heit voor het eerst zag, ging de deur door de wind of zo van zelf open'. 'Dat gebeurd wel vaker denk ik, want die deur sluit niet helemaal goed'. Ze keek me lachend aan, 'ja' zei ze, 'daar heeft U gelijk in, ik zal maar niet vragen hoe U dat weet'. 'Nu is het zo', ging ik verder, 'dat het al honderden keren is gebeurd dat in het verleden je Heit binnen kwam'. 'Je zag hem nu zoals je hem herinnerd, het was dus gewoon een herinneringsbeeld zoals je dat in je hoofd hebt'. 'Het is je eigen geest die dit beeld heeft gemaakt, net als bij dromen, maar dan overdag, het open gaan van de deur zette je er toe aan'.

'Je kan het zo zien, dat het feit dat je dit op deze manier beleefde, een teken is dat je zijn dood aan het verwerken bent'. 'Je zou kunnen zeggen dat het een soort afscheid is, een afscheid van het beeld wat je van je vader hebt, van de zorg voor je vader'. 'Zijn sfeer zal waarschijnlijk nog heel lang in de boerderij zijn, maar ga er niet zijn geest, zijn persoonlijkheid aan verbinden, laat je gedachten niet met je op de loop gaan'.

'En wat dat lammetje betreft...' toen viel ze me met een lach in de rede. 'Ach, ik weet het allemaal eigenlijk wel'. 'Weet U, toen ik nog op de lagere school zat had ik eens een witte geit die op alledag liep'. 'Op een ochtend op school was er het gevoel dat ik naar huis moest, naar mijn geit'. 'Zo snel als ik kon fietste ik tijdens het speelkwartier naar huis, en ja hoor, de geit was bezig te jongen'.

'De buurvrouw, die heel gelovig is, zei toen dat de Heer me gewaarschuwd heeft, maar het was natuurlijk gewoon mijn gevoel, net als bij het lammetje'. 'Het was niet de Heer, of mijn vader, maar gewoon mijn eigen gevoel, dat gebeurd vaker, zo weet ik het ook meestal als mijn man onverwachts thuis komt'. Ik zag aan haar hele houding dat ze mijn verhaal goed begrepen had en inzag hoe ze zich zelf nodeloos bang had gemaakt.

'Het is goed dat U het mij wilde uitleggen', zei ze toen ze weer naar huis ging, 'ik voel me er gewoon opgelucht door, want ja, ik begon toch een beetje aan mezelf te twijfelen'. 'Weet U, ik wilde zelfs al de boerderij verkopen en ergens anders een huis kopen'.

Onlangs kwam ik langs haar huis, ik kon zien dat ze de boel netjes opgeknapt hadden. Naast het huis stond aan een lange ketting een witte geit.