Vorige week schreef ik over Dr. Bucke, de psychiater die een onderzoek verrichte naar mensen met, zo als hij het noemt, kosmisch bewustzijn. Een bewustzijn wat onder verschillende namen bekend staat. Boeddha noemde dit: het voor iedereen te bereiken "Nirwana". Mohammed noemde het "Gabriél". Dante sprak van "Beatrice". Andere noemde het wel "specialist", "mijn Ziel", "Gedachte". Terwijl Jezus sprak van "Het koninkrijk Gods" of "Het koninkrijk der Hemelen" en Paulus van het "in Christus zijn". Allemaal verschillende benamingen van een ander waardevoller bewust zijn.
Ter verduidelijking kunnen we er van uit gaan dat er drie bewustzijn vormen zijn. Ten eerste wat we zouden kunnen noemen het "eenvoudige bewustzijn",dat in het bezit is van, laten we zeggen, de hogere helft van het dierenrijk. Door middel van dit vermogen zijn hond en paard zich de dingen om zich heen net zo bewust als de mens dat is. Deze dieren zijn zich ook hun lichaam en ledematen bewust en weten dat beide deel van hen uitmaken.
Behalve dit mens en dier eigen, eenvoudig bewustzijn heeft de mens ook nog een ander, het "zelf bewustzijn" genaamd.
Krachtens dit vermogen is de mens zich niet alleen bewust van zijn eigen lichaam en zijn omgeving, maar tevens zichzelf, als een van het overige universum afgescheiden entiteit. Verder is de mens door z'n zelf bewustzijn in staat z'n eigen innerlijke toestanden als "bewustzijn objecten" te behandelen. Het dier is, om het zo eens te zeggen, in z'n bewustzijn ondergedompeld als een vis in het water; het kan er niet één moment, zelfs niet in verbeelding, uit treden om het als iets op zichzelf staande te beschouwen. De mens echter kan krachtens z'n zelfbewustzijn als het ware naast zichzelf gaan staan en denken: "ja, de gedachte die ik me over dit of dat gevormd heb is waar". Hoewel wij mensen soms het idee kunnen hebben dat we met de dieren kunnen communiceren, ga ik er toch van uit dat de dieren om mij heen niet denken zo als wij dit doen van uit een zelf bewustzijn. Wanneer we deze twee bewustzijn vormen bezien; eenvoudig bewustzijn en zelf bewustzijn zal het de lezer opvallen hoeveel gedrag van ons mensen eigenlijk net als bij de dieren onder het eenvoudig bewustzijn vallen en vaak helemaal niet doordacht zijn. "Kosmisch bewustzijn" is een derde vorm, even ver boven zelf bewustzijn verheven als dit laatste boven eenvoudig bewustzijn. In deze toestand blijft natuurlijk zowel eenvoudig als zelf bewustzijn gehandhaafd, maar er is een nieuw vermogen aan toegevoegd. Het eerste kenmerk van kosmisch bewustzijn is, dat men zich de kosmos, d.w.z. het universele leven en de universele orde bewust is. Tegelijk met het doorbreken van kosmisch bewustzijn vindt een "verlicht worden" van het intellect plaats, een morele zuivering en een besef van onsterfelijkheid, niet de overtuiging dat men dit deelachtig kan of zal worden, maar het bewustzijn dat men het reeds hééft.
Er zijn vele eigenschappen die aan mensen, die meer of minder dit bewustzijn deelachtig zijn, worden toegeschreven. Vele van hen werden, doordat ze afweken van het gemiddelde, het zij tot God verheven dan wel krankzinnig verklaard, of vermoord. Ondanks het feit dat de afstand in begrip tussen het eenvoudige bewustzijn van de dieren en het zelf bewustzijn van de mens even groot is als van zelfbewustzijn naar kosmisch bewustzijn zullen mensen die alle drie de bewustzijn vormen kennen vaak moeite doen hun mede mens op dit vermogen, wat in ieders bereik ligt, te wijzen! Te meer omdat zij zich er van bewust zijn dat wanneer het grootste deel van de mensheid deze fase zal binnen gaan dit tot grote veranderingen in de maatschappij zal leiden, en dan wel grote verbeteringen. Alle oude toestanden zullen verdwijnen en alles zal nieuw worden, een nieuwe wereld zal ontstaan. Er zal geen persoonlijk bezit meer zijn, geen armoede of rijkdom, geen honger maar ook geen oorlog en geweld, zelfs geen vrees! De stroom van kosmisch bewustzijn zal alle thans "beleden" godsdiensten samen met andere idealistische bewegingen zoals het "ware" communisme in zich oplossen. Er zullen geen revoluties zijn en geen wachten op de terugkeer van een hogere leider, die alles wel zal regelen. De mens zal, als van zelf een maatschappij ontwikkelen van vriendschap en vrede waar voor iedereen plaats is. Dit is de reden dat mensen als Boeddha, Jezus, Mohammed, maar ook de eigentijdse leraren als Bhagwan en Krishnamurti en de vele, vele minder bekenden altijd maar bezig zijn om ons op een ander beter leven te wijzen. Ieder in hun eigen taal, van uit de eigen cultuur en de tijd waarin ze leven. Maar, wanneer ze elkaar zouden ontmoeten zijn ze het helemaal met elkaar eens!