De afgelopen weken heb ik in deze column proberen uit te leggen wat meditatie is en wat de gevolgen er van zijn. Ik heb beschreven dat meditatie bewustzijn is en dat we daardoor ons persoonlijk bestaan kunnen ontstijgen en ons zelf, ons werkelijke zelf kunnen hervinden. Hoewel er maar één principe van meditatie is n.l. het bewustzijn van ons zelf, zijn er vele technieken die ons hierbij kunnen helpen, o.a. de leer van Boeddha is hierop gebaseerd. Ook het christendom, althans de leer van Jezus, is in werkelijkheid een meditatie techniek met als einddoel het afleggen van de persoonlijkheid en het beërven van het "koninkrijk der hemelen". Natuurlijk bedoelde Jezus niet dat je dat pas na de dood of wanneer dan ook kan vinden. Jezus zei: "Het koninkrijk der hemelen is binnen in je, hier en nu". De basis van zijn leer is dat we moeten sterven en opnieuw geboren worden, tijdens dit leven. Hoe doe je dat? Door goed op te letten wat we denken en doen, niet op ons zelf te vertrouwen maar op God. We kunnen in gebed van alles vragen, maar het belangrijkste is dat we er dan op vertrouwen dat dit dan ook gegeven wordt. En daarvan moeten we dan getuige van zijn ;van gewaar zijn. Dat is de basis van de leer van Jezus, en voldoet helemaal aan aan de grond principes van meditatie. Al het andere kan belangrijk zijn binnen bepaalde kerken, maar het zijn overwegend gedragsregels die binnen deze bepaalde groepen gelden. Wie zich niet aan de gedragsregels houd hoort er eigenlijk niet bij, maar dit alles heeft niets met de leer, de weg van Jezus te maken. En dit geldt niet alleen voor het Christendom, maar voor alle geloven en heilleren. Het werkelijke doel is ondergesneeuwd door een gigantische laag van geboden en verboden. Het moge duidelijk zijn dat dit al voor de tijd van Jezus zo was. Hij noemde de geestelijke leiders van zijn tijd, de schriftgeleerden en farizeeërs, addergebroed. Een sterke uitdrukking voor mensen die hij er van beschuldigde dat ze zelf het "koninkrijk der hemelen" niet zijn binnen gegaan en de mensen het zelfs bemoeilijkten met al hun geboden en verboden. Als we proberen te inventariseren wat er zo al aan meditatie technieken bekend zijn merken we dat het er enorm veel zijn. Dit is niet zo verbazend als we beseffen dat meditatie een heel persoonlijk karakter heeft. De techniek dient dan ook op de persoon in kwestie afgestemd te zijn. In India, waar het leraar en leerling principe in hoog aan zien staat zijn duizenden technieken bekend. Een bekende leraar, Bagwan, hanteerde alleen al meer dan honderdtwintig technieken, voor iedereen wat anders. Door allerlei gebeurtenissen heeft de pers het werk van Bagwan meer dan belachelijk gemaakt, maar wanneer we zijn boeken met een open geest lezen kunnen we zeker prachtige Parels in de teksten vinden. Mijn stelregel is: ik ben niemands aanhanger, maar luister naar wat iedereen te vertellen heeft, en zo leer ik gelukkig nog iedere dag. Ook in de meditatie technieken van Bagwan zien we steeds weer het basis principe terug :bewustzijn. Een andere Indiër is Khrisnamurti, veel minder omstreden dan Bagwan, temeer omdat hij geen volgelingen wilde. Khrisnamurti is opgegroeid in Europa en reisde tot aan z'n dood de wereld af om lezingen te geven over zijn inzichten die bijzonder indrukwekkend waren en de toehoorder aanspoorde hun geest te bevrijden van de vele conditioneringen die we tijdens ons leven opbouwen, met als basis principe: bewustzijn. In de dagboeken van deze bijzondere man lezen we prachtige natuurbeschrijvingen en spirituele belevenissen die ervan getuige dat zijn woorden niet slechts kennis zijn. Eenmaal, 15 jaar geleden, ben ik aanwezig geweest bij één van z'n lezingen, die een grote indruk op mij hebben gemaakt. Een eenvoudiger mens, met een prachtige uitstraling. Wat mij het meest is bijgebleven waren zijn woorden "je moet mij niet geloven, onderzoek of ik gelijk heb".
Enkele jaren geleden sprak ik met een vrouw, een katholieke non, die tientallen jaren in een klooster had geleefd. Het was een orde waar meditatie het belangrijkste is. Het doel van deze orde is de één wording met God, en daar hebben de kloosterlingen alles voor over. Na jaren van gebed en onderwerping raakte deze vrouw, deze non, aan het twijfelen. Op het laatst kon ze niet meer in de God, zoals ze dat binnen het klooster aanbeden, geloven. Dit bracht haar in grote problemen en pas na jaren durfde ze het aan de Moeder Overste te vertellen, in de overtuiging dat ze het klooster uitgegooid zou worden. Na het aanhoren van haar stamelend verhaal slaakte de moeder overste een zucht van verlichting. "Eindelijk" sprak ze "nu pas ben je in staat om God te vinden, ik was al bang dat je zou blijven vastzitten in het beeld wat we van God hebben gemaakt in onze geest". Uiteindelijk heeft de non haar doel bereikt en het was prachtig om haar te ontmoeten. Altijd wanneer men deze mensen ontmoet is het alsof je, je grootste vriend weer ontmoet, het is gelijk helemaal goed!
Volgende week zal ik in deze column enkele voorbeelden geven van meditatie technieken die ik in de praktijk gebruikt. Het zijn meestal heel eenvoudige technieken afgestemd op de mensen die ik voor me heb, meestal patiënten maar ook artiesten, sporters en geleerden, met hun specifieke problemen. Hiermee hoop ik tegemoet te komen aan die mensen die deze stukjes over meditatie wel interessant vinden, en zich erdoor gestimuleerd voelen, maar niet weten hoe te beginnen. Even nog een weekje wachten dan maar, want als ik hier nu over zou gaan schrijven, dan zou deze column veel te lang worden. Afsluitend wil ik er dit van zeggen, wat voor techniek u ook gebruikt, het belangrijkste is dat het heel bewust gebeurd. Zoals het Japans thee ritueel, u hebt het vast wel een op tv gezien, heel bewust gebeurd. Om dit ritueel goed uit te voeren moet elke handeling bewust gebeuren, zonder enige automatisme. Dit vergt een heldere open geest, en is een weg naar bevrijding, naar vrijheid en spontaniteit.