Vrijheid - Jac Zitman

Op de dag dat deze krant uitkomt ben ik vijftig geworden. Normaal gesproken doe ik niets aan mijn verjaardag. Maar, daar schijn ik deze keer niet onderuit te komen. Allemaal geschuifel om me heen van drukke familieleden. Ze zijn bang dat ik wat in de gaten krijg. Het is ook niet makkelijk met een vader die paragnost is. Ik bemoei me er maar niet mee, dan is de verassing des te groter.

Zo’n mijlpaal, zoals ze het noemen, dient om me te doen beseffen dat ik me moet realiseren dat ik niet meer tot de jonge mannen behoor. Bij de natuurvolkeren, waar dit soort vieringen vandaan komen, werd je dan opgenomen tot de groep van de wijze oude mannen. Het voordeel hiervan was ondermeer dat je niet meer mee op jacht hoefde. Je kreeg je portie van de jacht voortaan netjes thuis gebracht. Er werd voortaan van je verwacht dat je bezig hield met spirituele zaken en je bijzondere talenten ging gebruiken voor het algemeen nut. Die natuurvolkeren waren niet gek, die hadden wel in de gaten dat de hormonen het lichaam veranderde, en daarbij ook de wijze van denken. Een mens veranderd, en krijgt een andere taak. Heel simpel.

Nu heeft zo’n mijlpaal niet direct zulke vergaande consequenties, maar leidt toch onweerstaanbaar tot overpeinzingen over de waarden van het leven. Vrijheid is leven zonder angst, het motto van de bevrijdingsfeesten van dit jaar, zette me aan tot overpeinzing. Je moet er toch niet aan denken dat je altijd op je hoede moet zijn voor wat je denkt. Dat je niet voor je gevoelens mag uitkomen zonder dat dit nare consequenties heeft. Dan word je als mens als het ware een rol opgelegd die je helemaal niet wil. Een rol die je ontwikkeling als mens ernstig kan belemmeren. De mens heeft vrijheid nodig om geestelijk te groeien. Vrijheid om te denken wat je wilt. Vrijheid om te geloven wat je wilt. Vrijheid om te zijn die je bent. Vrijheid om te doen en te laten wat je wilt. Daar hoort dan wel de restrictie bij dat je niet een ander in zijn of haar vrijheid  beperkt. ‘Leven en laten leven’, zie mijn oma vroeger al.

De wettelijke vrijheid is een groot goed. Wat mensen verder ook geloven mag nooit wet voor iedereen zijn. Zo nu en dan zie wel weer een geestelijk leider van een of andere richting zijn vinger opsteken over iets wat zijn beweging afwijst. Maar goed, dit geldt dan wellicht voor de aanhangers van zo’n geloof, maar gelukkig niet voor iedereen. Als je ‘anders’ bent, geen nood, je bent goed zo als je bent en hebt de zelfde rechten als ieder ander.

De wettelijke vrijheid heeft helaas niets te maken met leven zonder angst. Angst is een van de grootste drijfveren van de mens. Angst voor ziekte. Angst om iemand van wie je houd te verliezen. Angst om te falen. Angst, heeft vele gezichten. Met als diepste de angst voor de dood. Angst voor het sterven. Angst voor het onbekende.

Zonder angst leven lijkt voor veel mensen onmogelijk. Dagelijks zie ik in mijn praktijk mensen die lijden aan angst. Nu is het mogelijk dat er ergens in ons lichaam tekorten optreden, waardoor we een te hoge angstprikkel krijgen. Niets psychisch of zo. Ook is het mogelijk dat we te vaak in een situatie zijn geweest van gevaar. Soms zelf aangenomen gevaar. De ellende is dan wel dat deze prikkel gepaard gaat met beelden die door onze geest geproduceerd worden, en de boel lekker aan de gang kunnen houden. Al gauw twijfelen ze dan aan alles, en worden letterlijk ziek van angst. Dit laatste komt omdat de weerstand zakt. Zo kunnen allerlei lichamelijke klachten ontstaan.

Angst en vrijheid zijn gevoelens. Een angstig mens is een gesloten mens. Opgesloten in zichzelf met weinig aandacht voor de wereld om zich heen. Men ziet alles wel, doet zo goed als mogelijk aan van alles mee, maar is er niet echt bij.

Angst doet de mens ineen kruipen. In zichzelf.

Vrijheid is van heel andere orde.

Vrijheid doet de mens openen.

Men beleefd het leven in al zijn facetten en gaat met een open blik door het leven.