Stilte - Jac Zitman

Vorige week schreef ik over positieve verwachtingen en hoe deze, in tegenstelling tot negatieve verwachtingen, ons kunnen helpen onze gezondheid positief te beïnvloeden. "Geldt dit ook voor andere zaken?" werd mij naar aanleiding van deze column gevraagd. Met andere woorden, "Heeft onze kijk op onszelf en op onze omgeving invloed op ons leven?" Mijn antwoord kan alleen maar zijn dat de wereld zoals wij die beleven voor het grootste deel zich in onze geest afspeelt. Wanneer ik praat over onze geest dan bedoel ik daarmee het hele scala van gedachten, gevoelens en beelden welke in ons opkomen.

Wanneer we iemand ontmoeten kunnen we merken dat er meteen allerlei gevoelens en gedachten opkomen rond deze persoon. Deze indrukken vinden hun oorsprong in onze opvoeding en datgene wat we verder meegemaakt hebben, en onze kijk op het leven. Overtuigingen of ons geloof spelen hier natuurlijk een belangrijke rol in. Onze geest, zowel het bewuste deel als de minder bewuste delen, vormt zo een filter tussen ons en de wereld om ons heen, en kleurt de werkelijkheid. Dus wat is nu de werkelijkheid, kunnen we onszelf met recht afvragen, hoe ziet de wereld er uit wanneer ik deze zonder filter zie?

Deze week kreeg ik een boekje te leen over Vimala Thakar. Die naam zegt u wellicht niets, en dan bent u niet de enige, want ik had ook nog nooit van deze vrouw gehoord. Dit boekje, "Dynamische Stilte" geheten, is uitgegeven naar aanleiding van lezingen die ze heeft gegeven in Bilthoven, en waarin zij stelde dat wij menselijke dieren zijn, waaruit de harmonische ontwikkelde mens nog geboren moet worden, of beter gezegd: uit ontstaan kan. Wij zullen als mens "heel" moeten worden en een einde moeten maken aan de innerlijke onrust die veroorzaakt wordt door onze geconditioneerde geest. Een geest dus die vol gepropt is met allerlei vooringenomen standpunten en neigingen die hun oorsprong vinden in onze innerlijke oorlog met ons zelf op het slagveld van begeerten, hartstochten, tegenstrijdigheden en spanningen. Een oorlog tussen hoe wij vinden dat wij moeten zijn, vaak aangegeven door de maatschappij of de kerk, en hoe wij onszelf beleven. Wij beleven dan een wereld buiten ons zelf als ook een wereld binnen onszelf, die we als heel gewoon "onszelf" noemen. We spreken dan van "ik denk dit, ik voel dat en ik hou van zus, ik ben nu eenmaal zo." We verantwoorden onszelf daarmee voor de meest uiteenlopende gedragingen, zonder ons af te vragen hoe we aan deze gedachten en gevoelens komen, en "gedragen" ons zo goed als mogelijk is.

Als het niet anders kan stellen we een onderzoek in naar gedrag wat we niet als goed ervaren, en wat ons problemen geeft, bv angstig maakt of met justitie in aanraking laat komen. Met allerlei therapieën onderzoeken we onszelf soms met hulp van mensen die daar jaren voor gestudeerd hebben, terwijl zij niet in de gaten schijnen te hebben dat dit onderzoek totaal zinloos is, omdat de onderzoeker, wijzelf, deel uitmaakt van onze gedachten en gevoelens. Jaren van therapie, onzin is mijn mening, helpt niet om een mens vrij te maken hoogstens wat beter af te richten, eventueel met hulp van allerlei kalmerende en andere middelen die op de werking van de geest ingrijpen met het doel rust te geven, te verdoven, te vertragen dus.

In haar toespraken wijst Vimala er op dat de mens die "heel" is anders het leven beleefd dan de mens die nog helemaal leeft van uit zijn denken en voelen. Het is mogelijk van uit een vrede te leven, van uit een stilte die niet te beschrijven valt.

Stilte wil voor de meeste mensen zeggen: ergens ver weg van de mensen, van de herrie, van de drukte, maar Vimala wijst op een heel andere stilte. Een stilte die ontstaat in onszelf, als het gebabbel, de strijd in onszelf ophoud. Een stilte die er altijd is ook, of misschien juist, wanneer we midden in het leven van alle dag staan, een stilte waar in we voluit leven en in doorlopend contact staan met het leven in de breedste zin van het woord, "Dynamische Stilte" noemt Vimala dit.

Deze stilte is niet het resultaat van training, van het aannemen van een geloof of denkrichting. Deze stilte kan nooit van uit het denken ontstaan omdat het denken er in opkomt, en niet alleen het denken, maar alles wat we beleven.

Moeilijk zult u zeggen, dit kan ik niet begrijpen, en dat klopt, het is niet te begrijpen omdat van deze stilte geen beeld te maken is. Deze stilte, die zo dynamisch is dat ze het hele leven in zich draagt, alle kracht en niet op z'n minst, alle liefde!

De mens dus, die deze stilte in zich zelf kan herontdekken, vind in wezen zich zelf en is hiermee bevrijd van de oorzaken van al het leed. Het leed wat we onszelf aandoen met onze innerlijke gevechten, en het leed wat we ons aangedaan voelen. "Hoe kunnen we dit bereiken?" zult U zeggen, "wat kunnen we doen." Het antwoord moet heel simpel zijn: niets, er is geen enkele mogelijkheid om uit onze geest, ons denken ons voelen ons kiezen en begrijpen te ontsnappen, omdat we er zelf een deel van zijn.

Het enige wat we kunnen doen is met alle aandacht niet alleen de wereld om ons heen te beschouwen, maar ook, of eigenlijk tegelijk onze eigen gedachten en gevoelens, die het filter vormen tussen ons en de wereld om ons heen. Wanneer we bewust zijn van dit filter, van alle bewegingen in onze geest die dit filter vormen, dan zal het oplossen, heel simpel en zonder moeite.

Dan zullen we merken dat de Dynamisch Stilte er altijd al was, en er altijd zal zijn!